Bekkenklachten komt vooral veel voor bij vrouwen, maar ook mannen kunnen er last van hebben. Een zeurende pijn boven uw billen, aan de liezen of de bilspieren zijn de meest herkenbare klachten. Wat is nu de oorzaak? En welke rol speelt de Piriformis spier in heel dit verhaal?
Anatomie van het bekken
1=heiligbeen, 2=darmbeen, 3=zitbeen, 4=schaambeen, 5=symfyse (schaambeensvoeg), 6=heupkom, 8=staartbeen, Door Wiechers op de Nederlandstalige Wikipedia, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=3154455
Het bekken bekleedt een centrale rol bij de houding en beweging van de benen en de romp. Het bestaat uit vier botten: heiligbeen, staartbeen en het linker en rechter heupbeen. (zie foto)
Het linker en rechter heupbeen is elk dan weer opgebouwd uit drie vergroeide botten: het darmbeen, het zitbeen en het schaambeen. (zie foto)
Het bekken wordt vervolgens samengehouden door stugge ligamenten, zodat het een soort ring is bestaande uit botten, gewrichten en een groot aantal spieren en banden.
Het Piriformis syndroom
Aangezien het bekken een complex gebied is, kunnen er verschillende oorzaken aan de basis liggen van bekkenklachten, zoals o.a. bekkeninstabiliteit, scheefstand van het bekken, … We zien echter dat de grote heupspier (Musculus Piriformis) vaak een belangrijke en combinerende rol speelt bij deze bekkenklachten, en zelfs voor uitstraling en tintelingen (d.i. Piriformis syndroom) naar de benen kan zorgen. Deze uitstralingspijn wordt bovendien regelmatig fout aanzien als ischias klachten te wijten aan een discus hernia (rug).
Het Piriformis syndroom werd vernoemd naar de peer- of piramidevormige Piriformis spier in de bil. Deze loopt van het bekkenoppervlak van het heiligbeen naar het bovenste deel van de trochantor of heupkop. De ischiaszenuw loopt onder deze spier door, zodat wanneer de Piriformis verkort of verkrampt is, de ischiaszenuw geprikkeld of gekneld wordt. Deze prikkeling of knelling zorgt vervolgens voor de uitstraling en tintelingen naar de benen.
Wat zijn nu veelvoorkomende symptomen van mensen met Piriformis klachten:
- pijn diep in het midden van de bil. Dit kan op beide billen, maar meestal is het geconcentreerd op een bil.
- pijn aan de zijkant van je heup met uitstralingspijn naar de achterkant van je bil of been. Dit bijvoorbeeld bij het naar voren brengen van je been tijdens het stappen of trappenlopen.
- pijn vooral bij wandelen, trappenlopen, na langdurig zitten, bij het rechtstaan, bij het omdraaien in bed en/of bij bruuske rotatie bewegingen.
Wat kan een oorzaak zijn van de Piriformis klachten:
- verkorting of verkramping van de Piriformis spier
- bekkeninstabiliteit
- langdurig zitten, bijvoorbeeld: een zittend beroep
- overbelasting
- blokkade of scheefstand van het bekken
- foute lichaamshouding
Zo zal bijvoorbeeld een vrouw tijdens haar zwangerschap niet alleen meer kans hebben op bekkeninstabiliteit, maar ook te maken kunnen krijgen met Piriformis klachten.
Waarom bekkeninstabiliteit tijdens de zwangerschap vaak gepaard gaat met Piriformis klachten.
Tijdens de zwangerschap worden de bekkenbanden soepeler en flexibel, dit met het oog op een vlotte bevalling. Bijkomend neemt de belasting op deze soepele bekkenbanden toe door de groei van de baby. Deze flexibiliteit en verwijding gaat echter ook irritatie en wrijving veroorzaken op uw heiligbeen, en daardoor ook op je Piriformis spier (welke hier aangehecht is).
Daarnaast verandert ook de lichaamshouding van de vrouw. Zo wordt door de groei van de buik het zwaartepunt verlegd en worden de bekken op natuurlijke wijze meer voorwaarts gekanteld, waardoor de Piriformis spier strak getrokken wordt.
Het is dus goed mogelijk dat een zwangere vrouw niet alleen last krijgt van bekkeninstabiliteit, maar ook te maken krijgt met een verkrampte of een strak getrokken Piriformis spier.
Wat kan je eraan doen?
Tijdens de zwangerschap ontsnap je niet aan de invloed van je hormonen en de groei van de baby, maar we kunnen deze klachten wel verminderen en verergering tegengaan.
1. Bekkeninstabiliteit zo veel mogelijk opvangen.
Belangrijk hiervoor is prenatale kinesitherapie, waarbij bekkenbodemspieren zullen worden getraind en sterker worden gemaakt. Deze spierversterkende oefeningen moeten ervoor zorgen dat de spieren rond het bekken sterker worden, en de belasting op de instabiele bekkenbanden kan opvangen. Dit vergt echter een intensieve training en ook thuisoefening van de aangeleerde versterkende bekkenbodemspieren.
In combinatie wordt een niet-elastische bekkenband geadviseerd, welke het bekken helpt te stabiliseren, en de belasting op de instabiele bekkenbanden vermindert. Op deze wijze wordt je ook beschermd tegen de verergering van de instabiliteit, zeker wanneer de bekkenbodemspieren niet sterk genoeg zijn om de instabiliteit op te vangen.
Bekijk deze Rafys SI-bekkenband ook online.
2. Lichaamshouding corrigeren.
Een bijkomend element is het corrigeren van de foute lichaamshouding tijdens de zwangerschap (d.i. een te holle onderrug), gezien deze zwangerschapsrugpijn en Pirifomis klachten kan veroorzaken.
Bij prenatale kinesitherapie wordt er gewerkt aan de lichaamshouding en worden spieroefeningen aangeleerd en geoefend om de extreme voorwaartse bekkenkanteling (d.i. te holle onderrug tot gevolg) tegen te gaan.
Belangrijk is om het bekken achterover te kantelen, zodat de onderrug minder hol wordt. Het bijkomend risico van een te holle onderrug tijdens de zwangerschap is namelijk ook het ontstaan van zwangerschapsrugpijn. Zwangerschapsrugpijn wordt veroorzaakt door een te holle onderrug. Deze zorgt namelijk voor een facetoverbelasting in de rug, welke dus rugpijn kan veroorzaken. Het is dan ook van groot belang dat er wordt gewerkt aan de veilige lichaamshouding.
Een handig hulpmiddel bij deze problematiek is bovendien ook de Rafys Zwangerschapsbrace, welke:
- de buik ondersteunt,
- het bekken stabiliseert, en
- het bekken achterover kantelt.
De achterover kanteling van het bekken voorkomt zwangerschapsrugpijn, maar zorgt er ook voor dat de Piriformis spier minder wordt strak getrokken.
3. Stretchen van de Piriformis spier.
Tot slot moet de verkorte of verkrampte Piriformis spier worden gerekt en gemasseerd. Ook hiervoor kan u terecht van een kinesist voor de juiste stretch en massage oefeningen met eventueel een foam roller of tennisbal. (zie o.a. ook de stretch oefening hieronder).
Publicatie – auteur: ERGOMEDICS bvba – Gerlinde Roobrouck Bronnen: Foto 1 bekken: Door Wiechers op de Nederlandstalige Wikipedia, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=3154455. Foto: stretching, Piriformis illustratie en illustratie lichaamshouding zwangere dames: Shutterstock. Producten: Rafys Zwangerschapsbrace, Rafys SI bekkenband
Ergomedics - Rafys België & Step België 